« Να ξεχωρίζουμε τον άνθρωπο από τη δράση» Rudolf Dreikurs, Ρουντολφ Ντράϊκωρς (παιδαγωγός , μαθητής του ψυχιάτρου Alfred Adler, Αλφρεντ Αντλερ ιδρυτή της Ατομικής Ψυχολογίας )
Η παραπάνω κατάφαση μας εκφράζει απόλυτα. Δηλαδή, όταν ένα παιδί συμπεριφέρεται με τρόπο όχι επιθυμητό, ως παιδαγωγοί χρειάζεται να μην θίγουμε την προσωπικότητα του με διάφορα επίθετα αλλά να υποδεικνύουμε ότι δεν εγκρίνουμε την συγκεκριμένη συμπεριφορά στην συγκεκριμένη στιγμή.
Με αυτόν τον τρόπο στοχεύουμε στην αποπεριθωριοποίηση. Όταν το κάνουμε πάνω στον θυμό ή απελπισία μας, μπορούμε να επανορθώσουμε ομολογώντας ότι είχαμε χάσει την ψυχραιμία μας.
Στο σχολείο πχ ένα παιδί κλωτσάει τον συμμαθητή του είτε για να εκφράσει τον θυμό του είτε για να παίξει. Λέμε «αν θέλεις να παίξεις να βρείς άλλο τρόπο. Ο συμμαθητής σου πονάει όταν τον κλωτσάς» .
¨Η στο σπίτι πχ αναφερόμαστε μόνο την συμπεριφορά ως εξής: «αυτή τη στιγμή ανεβαίνεις στον καναπέ με τα παπούτσια σου, αγαπώ εσένα αλλά δεν μου αρέσει αυτό που κάνεις».
Η προσωπικότητα αποτελεί ό,τι πολύτιμο έχουμε, είναι η ίδια μας η ύπαρξη. ¨Οταν μας την θίγουμε είναι σαν να μηδενιζόμαστε. Εξ άλλου, ως γνωστό, στα παιδιά η γνώμη που έχουν για τον εαυτό τους σχηματίζεται από το τι προβάλλουν επάνω του οι σημαντικοί του ενήλικοι, οι γονείς, παππούδες και συγγενείς καθώς και οι δάσκαλοί του. Ας δούμε τα διάφορα επίπεδα της προσωπικότητας για να βοηθηθούμε καλύτερα στο πώς να διακρίνουμε αν θίγουμε την προσωπικότητα του παιδιού ή εστιάζουμε μόνο στην συγκεκριμένη συμπεριφορά: αν πούμε : «πάλι εσύ;» εστιάζουμε στην πράξη του ή στην ταυτότητα του; Μάλλον στο δεύτερο γιατί εμπεριέχει κατηγόρια. Τα διάφορα επίπεδα συνιστώνται από τα ΠΟΥ, ΤΙ, ΠΩΣ, ΓΙΑΤΊ και ΠΟΙΟΣ *
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα: το παιδί μόλις αρχίζει να μαθαίνει ανάγνωση, ακόμη δεν έχει την ταυτότητα του αναγνώστη.
Ξεκινώντας από τα κάτω προς τα πάνω:
ΠΥΡΑΜΙΔΑ
ΠΟΥ: Στο κάτω μέρος της πυραμίδας είναι το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ του. Στην περίπτωση αυτή ειναι η τάξη του και η δασκάλα. Διδάσκει τα παιδιά την ανάγνωση
ΤΙ : το παιδί προσπαθεί να διαβάσει. Αυτή η προσπάθεια συνιστά την ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΆ.
ΠΩΣ: όταν επαναλαμβάνει την συμπεριφορά της ανάγνωσης αποκτά την ΔΕΞΙΟΤΗΤΑ να διαβάζει.
ΓΙΑΤΊ: όταν ο μαθητής ή μαθήτρια εχει αποκτήσει την ικανότητα της ανάγνωσης έχει ΚΙΝΗΤΡΑ να εξασκείται στην ανάγνωση. Της αρέσει να διαβάζει, παίρνει ικανοποίηση απο την κατάκτηση αυτή. Εχει ΑΞΙΑ για το παιδί να διαβάζει. Ανοίγονται καινουριοι ορίζοντες.
ΠΟΙΟΣ. Όσο το κορίτσι ή το αγόρι ασκεί την ικανότητα να διαβάζει τόσο αποκτά την ταυτότητα ή εικόνα εαυτού ότι είναι καλός ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ή ΑΝΑΓΝΩΣΤΡΙΑ . Η πυραμίδα αυτή έχει και προς τα κάτω κατεύθυνση: Οσο έχει την αυτοεικόνα ή ταυτότητα του καλού αναγνώστη τόσο έχει κίνητρα να ασκεί την δεξιότητα του αυτή γιατί έχει αποκτήσει αξία η ανάγνωση (συμπεριφορά), τόσο το κοινωνικό περιβάλλον του δίνει αναγνώριση. Και πάει λέγοντας.
Οι αλλαγές στην συμπεριφορά δεν γίνονται από πάνω ( ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, ΑΥΤΟΕΙΚΟΝΑ) όχι δηλαδή «να γίνεις καλός αναγνώστης» αλλά από κάτω προς τα πάνω; Απο το Κοινωνικό Περιβάλλον πχ ο εκπαιδευτικός δίνει έμφαση στην προσπάθεια του παιδιού και του δίνει εμπιστοσύνη ότι θα τα καταφέρει. Ή βελτιώνει τις γνώσεις του, μαθαίνει πως να βοηθά μαθητές με ειδικές ανάγκες.
Οι δραστηριότητες που περιέχονται στο βιβλίο ΜΑΘΗΣΗ ΜΕ ΤΟ ΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ έχουν σκοπό να βελτιώσουν το κοινωνικό περιβάλλον ( ανθρώπινες σχέσεις , γνώσεις για ατομικές διαφορές) . Οπως θα διαβάσετε τις μαρτυρίες εκπαιδευτικών/συγγραφέων του βιβλίου και μόνο με την καλλιέργεια της κοινωνικής συνοχής, δηλαδή την βελτίωση της ποιότητας της συναισθηματικής ατμόσφαιρας, παιδιά με σοβαρά προβλήματα μαθησιακά και συμπεριφοράς σημείωσαν πολυ σημαντική πρόοδο.
